WINNICA ZAGRABIE

WINNICA ZOSTAŁA WŁĄCZONA DO MAŁOPOLSKIEGO SZLAKU WINNEGO W 2018 R. 

Najbardziej na południe wysuniętą część Jury Krakowsko-Częstochowskiej stanowi tak zwany Garb Tenczyński – ciągnące się na zachód od Krakowa pasmo częściowo zalesionych wzniesień, poprzedzielanych malowniczymi, skalistymi dolinkami. Jest to teren dość skomplikowany pod względem geologicznym, gdzie występują obok siebie liczne rodzaje wapieni z różnych okresów, dolomity, a także skały wulkaniczne, jak tufy, porfiry i melafiry. Owo bogactwo utworów geologicznych przekłada się także na różnorodność gleb, w których warstwy lessów, glin i piasków mieszają się z okruchami wspomnianych minerałów. Stosunkowo ciepły mezoklimat wypiętrzonych ponad dolinę Wisły wzniesień, a także przepuszczalne, nierzadko kamieniste gleby stwarzają dość obiecujące warunki do rozwoju upraw winorośli na tym obszarze.

Potwierdzają to zresztą wcale liczne na Garbie Tenczyńskim historyczne ślady takich upraw. Spora winnica istniała niegdyś przy zamku Tenczyn w Rudnie, gdzie część wzgórza zamkowego do dziś potocznie nazywa się Winnicą. Plantacja ta, założona prawdopodobnie w XVI wieku została dość precyzyjnie odrysowana, wraz z tłocznią i domkiem winiarza, na planie zamku sporządzonym w 1655 roku przez szwedzkiego oficera Eryka Dahlberga. Do XVII wieku przetrwały także należące do biskupów krakowskich uprawy winnej latorośli przy zamku Lipowiec w Babicach. W XVI stuleciu są wzmiankowane winnice w Balicach i Aleksandrowicach, zakładane przez krakowską rodzinę Bonerów. Wyniosłe południowe zbocze na granicy tych miejscowości, wznoszące się nieopodal pasów startowych krakowskiego portu lotniczego, wciąż jest oznaczone na mapach jako Winna Góra. Kolejne wzniesienie o identycznej nazwie odnajdujemy w Nawojowej Górze niedaleko Krzeszowic, można więc przypuszczać, że tam również w bliżej nieokreślonej przeszłości uprawiano winorośl.

W ostatnich latach także do tego malowniczego zakątka Jury dodarło winiarskie odrodzenie i pojawiły się pierwsze komercyjne winnice, na razie nieliczne, ale ich sukces może sprawić, że wkrótce powstaną następne. Jednym  z takich pionierskich przedsięwzięć winiarskich na Garbie Tenczyńskim jest stosunkowo niewielka, rodzinna Winnica Zagrabie w Rybnej, założona przez Martę i Marka Politów. Położona około 20 kilometrów na zachód od granic Krakowa Rybna wyrosła w ostatnich latach na ośrodek lokalnego winiarstwa, gdyż oprócz winnicy państwa Politów na terenie tej miejscowości znajduje się także czterohektarowa Winnica Jura. Obydwie te winnice, oddalone od siebie zaledwie o niecałe dwa kilometry, rozpoczęły poważniejszą komercyjna działalność w tym samym roczniku 2017.

Początki Winnicy Zagrabie sięgają jednak znacznie wcześniej, do 2009 roku, kiedy państwo Politowie obsadzili winoroślą niewielką parcelkę o powierzchni zaledwie 10 arów. Kolejnym etapem było pierwsze wino uzyskane z własnych winogron w roku 2013. Wtedy jeszcze nie planowali oni jakiejś większej działalności winiarskiej, lecz miała to być z założenia hobbistyczna winniczka przeznaczona wyłącznie na własne, domowe potrzeby. Jak to jednak często bywa w przypadku winorośli i wina, czysto amatorska z początku pasja z czasem przerodziła się w pomysł na życie. W roku 2015 państwo Politowie zdecydowali się posadzić więcej winnych krzewów, tym razem już z myślą o przyszłej komercyjnej produkcji wina. Winnica została wówczas powiększona do obecnego areału około jednego hektara. Dwa lata później, kiedy nowo posadzona część winnicy wydały pierwszy plon, rozpoczęto oficjalnie zarejestrowaną produkcję wina z przeznaczeniem do sprzedaży.

Winnica Zagrabie znajduje się w północno-wschodniej części Rybnej, niedaleko zwartej zabudowy wsi. Sama plantacja położona jest na wysokości około 330 metrów n.p.m., na dobrze nasłonecznionym, łagodnym południowo-zachodnim zboczu opadającym w stronę drogi z Krakowa do Oświęcimia i znajdującego się tuż za nią wapiennego wzgórza Kajasówka. Przewyższenie terenu ponad wspomnianą drogą wynosi w tym miejscu prawie 90 metrów, co zapewnia łatwy spływ chłodnego powietrza i chroni winne krzewy przed przymrozkami. Nazwa winnicy nawiązuje do zwyczajowej nazwy pól, wśród których jest położona. Miejscowi „od zawsze” mówili na to miejsce Zagrabie, gdyż droga która doń prowadzi od strony najbliższych zabudowań, czyli dzisiejsza ulica Miodowa, przebiegała niegdyś przez grabowy zagajnik.

W winnicy uprawia się stosunkowo odporne selekcje winorośli, które już dobrze sprawdziły się w małopolskich warunkach. Są to odmiany: Seyval blanc, Sibera, Serena, Johanniter, Bianca, La Crescent na wina białe oraz Rondo i Regent na wina czerwone i różowe. W niewielkiej odległości od winnicy, w rodzinnych zabudowaniach właścicieli znajduje się budynek winiarni, gdzie odbywa się cały przerób winogron i produkcja wina. Wina fermentują w zbiornikach ze stali nierdzewnej i najczęściej są kupażowane ze względu na niewielką skalę nasadzeń poszczególnych szczepów. Produkowane są też niewielkie partie win jednoodmianowych. W winnicy powstają wina białe, różowe i czerwone, wytrawne i półwytrawne.

Winnica jest przedsięwzięciem w pełni rodzinnym, w którym pani Marta odpowiada na co dzień za pielęgnację winnicy, a pan Marek za wyrób wina. Podczas zbiorów i w innych okresach spiętrzenia prac pomagają im także rodzice i dalsi krewni. Wina te dostępne są przede wszystkim na miejscu w winnicy. Gospodarze zapraszają na degustacje i po zakup wina oraz do zwiedzania winnicy i winiarni. Wizyty są możliwe w weekendy, a także popołudniami w ciągu tygodnia, po wcześniejszym uzgodnieniu telefonicznym.